Jak odróżnić magnes od magnezu? Jeden ma jeden plus i jeden minus. Drugi, o czym zaraz się przekonacie, same plusy. Nawet z chemicznego punktu widzenia – w naszym organizmie magnez występuje jako dwudodatni jon: Mg2+.

Magnez, nie magnes. Pijemy, nie gryziemy :)
Pod względem ilości jest czwartym najważniejszym kationem w ludzkim ciele: wyprzedzają go tylko sód, potas i wapń. Występuje przede wszystkim w komórkach – ocenia się, że około 20% zawarte jest w mięśniach szkieletowych, 19 % w pozostałych tkankach miękkich, a pozostała część, blisko 60%, zmagazynowana jest w kościach (z czego 30% pod wpływem aktywności hormonalnej może zostać pobrane w obliczu grożącego niedoboru). Około 1% jonów Mg2+ pływa w sąsiedztwie krwinek rozpuszczone w osoczu. W sumie ludzkie ciało zawiera ok. 25 gramów tego pierwiastka¹.

Rola magnezu w funkcjonowaniu naszego organizmu jest właściwie niemożliwa do ocenienia. Razem z potasem odpowiada za wytworzenie dodatniego ładunku po wewnętrznej stronie błony komórkowej. Dzisiejsza wiedza pozwala oszacować, że bierze udział w ponad 300 reakcjach niezbędnych do przeżycia komórek, a tym samym całego ustroju Homo Sapiens. Gwarantuje realizację planu zapisanego w kodzie genetycznym na wszystkich poziomach budowy naszego ciała: od pozyskiwania energii z glukozy i produkcji cząsteczek ATP w mikroskopijnych mitochondriach, przez umożliwienie prawidłowego skurczu i rozkurczu włókien mięśniowych (również tych, które tworzą serce), aż po sprawne przesyłanie sygnałów w bodaj najbardziej skomplikowanym komputerze, jaki istnieje na świecie – w ludzkim mózgu².

Ze względu na zdolność jonów Mg2+ do wiązania się z białkami, trudno jest ocenić faktyczną zawartość magnezu w ludzkim ustroju. Naukowcom udało się jednak oszacować, jak wiele powinniśmy go dostarczać: dzienna porcja dla dorosłej osoby to ok 4,5 mg na kilogram masy ciała na dobę 1. Zapotrzebowanie zwiększa się w czasie ciąży, karmienia piersią i okresie stresu czy choroby. W jakich produktach szukać tego pierwiastka? Nie brakuje go w wodzie mineralnej, płatkach owsianych i warzywach – warto jeść zwłaszcza te zielone. Znajdujący się w nich barwnik chlorofil – zawiera w swojej cząsteczce kationy magnezu1. Wiele wątpliwości budzi sposób przygotowywania posiłków. W kwestii magnezu wyniki badań są szokujące- przetwarzanie czy nawet gotowanie produktów stanowiących źródło tego pierwiastka może zmniejszyć jego zawartość o 85%3 (!) Być może to podstawowa przyczyna niedoboru magnezu, który zdaniem badaczy dotyka większości populacji zamieszkujących wschodnią Europę i aż 70% Amerykanów¹⁰,¹¹,<sup>12

Jakie mogą być inne</sup>

Powody niedoboru magnezu?

Na samym początku należy wymienić stany prowadzące do spektakularnej hipomagnezemii (pod tym słowem kryje się zmniejszenie ilości magnezu poniżej ustalonej normy). Bez wątpienia dysproporcji w gospodarce elektrolitowej możemy oczekiwać u ludzi niedożywionych. W naszej populacji dotyczy to zwłaszcza starszych, często ubogich osób, których dieta jest zwykle niskokaloryczna, a do tego nie obfituje w wartościowe produkty. Być może warto oznaczyć poziom magnezu w surowicy krwi ukochanej babuni?

Naszej uwadze nie powinni umknąć ludzie młodzi z zaburzeniami odżywiania – chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że chorobliwa walka o utratę kolejnego kilograma może doprowadzić do niezwykle poważnych komplikacji. Jednak o niewystarczającą podaż magnezu można podejrzewać również tych, którzy stoją po przeciwnej stronie – nadmiernie dbający o sylwetkę, prowadzący pozornie zdrowy tryb życia. Rygorystyczna dieta, często monotonna i wykluczająca wiele cennych produktów połączona z morderczymi treningami może być przyczyną groźnych dla życia odchyleń w zasobach magnezu. Jeśli w powyższym akapicie odnajdujesz swój opis, prawdopodobnie jesteś kandydatem do suplementowania tego minerału.

Jeśli wierzyć statystykom, zdrowy człowiek przestrzegający zbilansowanego jadłospisu i ćwiczącego rekreacyjnie nie musi obawiać się hipomagnezemii wywołanej niedostateczną podażą tego pierwiastka w diecie. Sprawa ma się zupełnie inaczej, kiedy weźmiemy pod uwagę cierpiących na choroby zapalne jelit, zarówno te o etiologii autoimmunologicznej (np. choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego), bakteryjnej (np. choroba Whiple’a) czy na podłożu nietolerancji pokarmowych (np. celiakia)⁴. Jednostki te charakteryzują się zaburzeniami wchłaniania, przewlekłymi biegunkami, czy stolcami tłuszczowymi – każdy z tych objawów sprzyja powstawaniu niedoborów elektrolitowych. Podkreślić należy, że choroby zapalne przewodu pokarmowego dotykają ludzi młodych, często aktywnych fizycznie, chcących cieszyć się życiem i dobrą formą. Bez wątpienia powinni oni bardziej, niż inni zwracać uwagę na odchylenia w poziomie magnezu. Podobną świadomość muszą mieć cierpiący na schorzenia nerek, gdyż również im grożą ciężkie niedobory⁵,⁶,⁷. I znów warto przypomnieć sobie o zdrowiu swoich dziadków, których cynaderki często nie pracują już tak sprawnie, jak nasze. Jeśli już jesteśmy przy seniorach, musimy wspomnieć też o hipomagnezemii wywoływanej przez leki: od antybiotyków(9), po te, które regulują ciśnienie⁸,⁹. Częsta w polskiej populacji cukrzyca typu drugiego również bywa przyczyną zaburzeń w gospodarce jonów13.

Mam nadzieję, że Ty nie musisz martwić się wymienionymi wyżej chorobami. Jestem jednak przekonany, że z własnego doświadczenia znasz stres – zarówno emocjonalny, jak i fizyczny. Źródłem tego pierwszego mogą być kłopoty rodzinne, codzienne stanie w korkach czy irytujący kolega/koleżanka w pracy. Drugi natomiast to stan, do którego możemy doprowadzić z własnej woli, wykonując np. trening siłowy bądź testując nowe buty do biegania. Powodować może go też infekcje i choroby przewlekłe. Nie zdziwi Cię na pewno, że oba rodzaje stresu mogą być przyczyną obniżonego stężenia magnezu w Twojej krwi14. Kawa w tej materii również nie pomaga – kiedy wypijasz kolejne espresso, Twoje naczynia krwionośne obkurczają się i ciśnienie tętnicze wzrasta. To sygnał dla nerek, że należy zmniejszyć objętość płynów krążących w krwioobiegu. Twój mózg sygnalizuje wtedy, że pora odwiedzić Świątynię Dumania, zwaną również toaletą. Kolejne porcje moczu pozwalają usunąć nie tylko wodę, ale również elektrolity. W tym mechanizmie tracisz także…magnez.

Remedium
Dr Carolyn Dean to amerykańska lekarka i, jak potwierdza jej 125-stronicowe CV – specjalistka w dziedzinie suplementacji. Jej ulubionym tematem zdaje się być magnez- poświęciła mu kilka ze swoich 35 książek. W jednej z cieszących się największą popularnością, The Magnesium Miracle wyraża opinię, że osiągnięcie optymalnego poziomu Mg2+ bez użycia suplementów diety jest dziś praktycznie niemożliwe¹⁴. Bezpiecznie będzie przyjąć, że jest to na pewno bardzo trudne- przyczyn utraty magnezu nie brakuje, a jego uzupełnianie z diety nie należy do łatwych zadań. Ta myśl towarzyszyła tworzeniu ALE MagneUp Shot – pomarańczowy napój, zawierający uderzeniową dawkę magnezu i witaminy B6, która usprawnia jego wchłanianie. Produkt jest odpowiedni dla wegan i wegetarian. Warto wiedzieć, że jego produkcja przebiega zgodnie ze standardami GMP (dobra praktyka produkcyjna) obostrzenia obowiązujące firmy farmaceutyczne.

Jeśli środkiem do prawidłowego funkcjonowania moich narządów i dobrego samopoczucia ma być wypicie shota, zamawiam od razu trzy kolejki! I wznoszę toast za Twoje zdrowie.

Autor: Karol Gołębiewski absolwent kierunku lekarskiego (Uniwersytet Medyczny w Łodzi), który w świecie pełnym informacji o zdrowym stylu życia i żywieniu, próbuje znaleźć te, których wartość została potwierdzona naukowo.

Bibliografia

• Saris NE, Mervaala E, Karppanen H, Khawaja JA, Lewenstam A. Magnesium. An update on physiological, clinical and analytical aspects. Clin Chim Acta. 2000;294:1–26.
• Altura BM. Basic biochemistry and physiology of magnesium: a brief review. Mag Tr Ele. 1991;10:167–171
• Fawcett WJ, Haxby EJ, Male DA. Magnesium: physiology and pharmacology. Br J Anaesth. 1999;83:302–320.
• al-Ghamdi SM, Cameron EC, Sutton RA. Magnesium deficiency: pathophysiologic and clinical overview. Am J Kidney Dis. 1994;24:737–752.
• Torralbo A, Portoles J, Perez Perez AJ, Barrientos A. Hypomagnesemic hypocalcemia in chronic renal failure. Am J Kidney Dis. 1993;21:167–171.
• Tattersall JE, Dick C, Doyle S, Greenwood RN, Farrington K. Alkalosis and hypomagnesaemia: unwanted effects of a low-calcium CAPD solution. Nephrol Dial Transplant.
• Yu ASL. Disturbances of magnesium metabolism. In: The Kidney. Ed: Brenner BM. WB Saunders 6th Ed, Philadelphia, 1999; 1055–1070
• Dorup I. Magnesium and potassium deficiency. Its diagnosis, occurrence and treatment in diuretic therapy and its consequences for growth, protein synthesis and growth factors. Acta Physiol Scand Suppl. 1994;618:1–55
• Swaminathan R. Disorders of metabolism 2. In: Textbook of Adverse Drug Reactions, Eds: Davies DM, RE Ferner, H de Glanville. 5th ed. Chapman & Hall Medical, London 1998; 442–540
• Combs GF, Nielsen FH. Health significance of calcium and magnesium: Examples from human studies. In: World Health Organization. Calcium and Magnesium in
• Drinking Water: Public health significance. Geneva: World Health Organization Press; 2009.
• Pao EM, Mickle SJ. Problem nutrients in the United States. Food Technology. 1981:35:58-79.
• King DE, Mainous AG 3rd, Geesey ME, Woolson RF. Dietary magnesium and C-reactive protein levels. Journal Of The American College Of Nutrition. 2005
• Jun;24(3):166-71. Available from: MEDLINE with Full Text, Ipswich, MA. Accessed November 6, 2009
• de Valk VH. Magnesium in diabetes mellitus. Neth J Med. 1999;54:139–146
• Dean C. The Magnesium Miracle. New York: Ballantine Books; 2007